Nie trzeba nikogo przekonywać jak prawidłowe ukształtowanie wynagrodzenia pracownika ma wpływ na prawidłowe wykonywanie przez niego obowiązków, jego podejście do pracy, motywację, czy też utożsamianie się ze swoim środowiskiem pracy. Nie dziwi chyba tez nikogo, że omawiane od dłuższego już czasu na stronie SIPRP problemy związane z systemem wynagrodzeń inspektorów pracy wzbudzają bardzo duże zainteresowanie i…emocje.

Każdemu zajmującemu się zagadnieniami prawa pracy znany jest niewątpliwie  artykuł 18^3c Kodeksu pracy stanowiący, iż pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości, a także przepis art. 11² K.p. mówiący, iż pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków. Przy czym wynagrodzenie o którym mowa w art. 18^3c k.p. obejmuje wszystkie składniki wynagrodzenia, bez względu na ich nazwę.

Czy oznacza to zatem, że każdy powinien zarabiać tyle samo – jeżeli wykonuje taką samą pracę? Zagadnienia dotyczące równego traktowania w zatrudnieniu nie należą do łatwych, a sprawy takie muszą być rozstrzygane przez sądy pracy.

—————————————————————————————————————–

Jeden z inspektorów pracy skierował do Sądu Rejonowego w Warszawie pozew przeciwko Okręgowemu Inspektoratowi Pracy w W. – o odszkodowanie z tytułu nierównego traktowania. Uproszczając treść wniesionego powództwa można stwierdzić, iż inspektor pracy porównał swoje wynagrodzenie z wynagrodzeniem innego inspektora pracy i doszedł do wniosku, iż jego wynagrodzenie zostało ukształtowane w sposób nieprawidłowy, gdyż otrzymywał wynagrodzenie niższe niż jego kolega wykonujący taką samą pracę. Sąd podzielił stanowisko powoda i stwierdził, iż z uwagi na to że praca wykonywana przez wskazanych w pozwie inspektorów była pracą o jednakowej wartości, brak było podstaw do różnicowania wynagrodzenia zasadniczego, a pozwany (OIP) akceptując taką sytuację i nie doprowadzając do ujednolicenia wynagrodzeń pracowników zatrudnionych na wymienionych stanowiskach doprowadził do naruszenia zasady równego traktowania. Z tego powodu Sąd zasądził od Okręgowego Inspektoratu Pracy w W. rzecz inspektora pracy kwotę 50 tysięcy  złotych oraz zwrot kosztów procesu w kwocie 1800 zł. Wyrok zapewne nie jest prawomocny.  ….

Poniżej zamieszczamy link do treści wyroku i jego uzasadnienia, aby każdy zainteresowany mógł zapoznać się z szczegółami tej sprawy.

O ile Sąd Rejonowy w Warszawie dokonał porównania ilości i jakości wykonywanej przez inspektorów pracy dla dokonania oceny czy jest to praca jednakowa i o jednakowej wartości, o tyle w innej sprawie dotyczącej nierównego traktowania w zatrudnieniu inspektora innej instytucji kontrolnej, Sąd uznał, że to kryterium w odniesieniu do powołanego urzędnika państwowego nie ma zastosowania, gdyż wysokość wynagrodzenia urzędnika związana jest ze spełnianiem przez niego kryteriów kwalifikacyjnych na dane stanowisko.

Otóż inspektor Regionalnej Izby Obrachunkowej wniósł powództwo o odszkodowanie z tytułu dyskryminacji. Przypomnijmy Regionalna Izba Obrachunkowa zajmuje się m.in. kontrolowaniem i badaniem uchwał organów gmin. Wnoszący pozew członek kolegium porównywał swoje wynagrodzenie z wynagrodzeniem pozostałych członków kolegium wykonujących taką samą pracę i doszedł do przekonania, że jego wynagrodzenie jest niższe.  Pracodawca wyjaśniał  przed sądem, że przyznanie pracownikowi niższego wynagrodzenia było spowodowane tym iż charakteryzował się on mniejszym zaangażowaniem w pracę, a ilość i jakość świadczonej przez niego pracy była niższa niż w przypadku pozostałych członków kolegium. Pracodawca stwierdził np. że powód przeprowadzał mniejszą liczbę kontroli, a z racji braku wykształcenia prawniczego nie wykonywał tych zadań, które takiego przygotowania wymagały. Sąd Rejonowy przyjął, iż do członków RIO nie mają zastosowania kryteria jakości, wartości świadczonej pracy, rozmiaru wykonywanych zadań, czy też zaangażowanie (art. 18^3a-18^3c k.p.) gdyż przepis szczególny, a właściwe ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych nie pozwala na różnicowanie wynagrodzenia członków kolegium z uwagi na powołane w Kodeksie pracy kryteria.  Tym samy zasądził, od pracodawcy na rzecz pracownika kwotę 40 tys. zł. Argumentację sądu I instancji podzielił również Sąd Okręgowy oraz Sąd Najwyższy, który rozpatrywał skargę kasacyjną pracodawcy. Mianowicie w wyroku z dnia 12.02.2013 r. sygn. akt II PK 163/12 Sąd Najwyższy stwierdził m. in. iż jeżeli powołany pracownik spełniał warunki kwalifikacyjne wymagane dla członka kolegium, to różnicowanie jego wynagrodzenia z przyczyn sprzecznych z ustawą jest dyskryminacją.

Odpowiedź na pytanie, czy powołany wyrok Sądu Najwyższego może mieć wprost zastosowanie również  do inspektorów pracy dla których ustawą szczególną w stosunku do Kodeksu pracy jest ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy  postawiamy otwarte.

Teza wynikająca z obu omawianych orzeczeń, pomimo iż opierają się one na zupełnie odmiennych argumentach  jest jedna, prosta i powszechnie zrozumiała, a problem już dawno zdefiniowany i oczywisty  – wymaga rozwiązania.

Powyższe przykłady pokazują, iż pracownicy organów kontrolnych wykazują się odwagą cywilną i coraz częściej korzystają z sądowej drogi dla dochodzenia swoich praw. Przyznawanie odszkodowań za naruszenie przepisów Kodeksu pracy od różnych instytucji państwowych dodatkowo obciąża budżety tych jednostek i niestety wykazuje, iż również one mogą naruszać prawo.

—————————————————————————————————————–

Wracając do spraw ważnych dla środowiska inspektorów pracy. Nie sposób za opisany stan obwiniać oczywiście obecnego kierownictwa PIP. Problem, który zaczynają wypunktowywać sądy – jest efektem działań i zaniechań trwających o wielu lat, których jedną z kulminacji było sławetne i komentowane nawet na forum Sejmu zrzeczenie się środków na możliwe ówcześnie podwyżki przez byłego głównego inspektora pracy Tadeusza Zająca.

Rzecz w tym że najwyższa pora problem ten zacząć systemowo rozwiązywać, przesłanie wynikające z komentowanych wyroków jest wszak oczywiste,  a opisane powództwo inspektora nie jest (o ile wiemy) odosobnione.

Naszych czytelników prosimy o przesyłanie na adres Zarządu SIPRP ewentualnych informacji o analogicznych lub zbliżonych rozstrzygnięciach sądowych.

Realizując zadania statutowe, Zarząd Główny Stowarzyszenia Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej, po uzyskaniu opinii organizacji związkowych działających w PIP – skieruje do Głównego Inspektora Pracy petycję w sprawie reformy systemu wynagradzania w Państwowej Inspekcji Pracy.

do pobrania:

wyrok VIIIP 635 12 z 10.07.2013r

wyrok  II PK 163-12-1