Jak już donosiliśmy na naszej stronie internetowej, mieliśmy zaszczyt i przyjemność na zaproszenie Prezydenta RP uczestniczyć w spotkaniu „Czy język urzędowy może być przyjazny obywatelom? Językoznawcy, naukowcy, prawnicy i urzędnicy dyskutowali o tym,  co zrobić, aby język urzędowy był bardziej zrozumiały dla wszystkich obywateli, a także… dla urzędników.

Od samych postaci językoznawców mogło zakręcić się w głowie – obecni byli m.in. profesorowie: Walery Pisarek,  Andrzej Markowski, Jerzy Bralczyk. Grono prawników reprezentowali m.in. profesor Maciej Zieliński oraz sędzia TK  Jerzy Stępień. Głos zabierała wicemarszałek Senatu Maria Pańczyk-Pozdziej, przedstawiciel Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Wojewoda Mazowiecki Jacek Kozłowski. Mowa była nie tylko o niuansach językowych, ale szerzej, o ….. wzajemnych relacjach obywatel-urzędnik, a także relacjach wewnątrz urzędów. Powszechną akceptację zyskały na przykład głosy, że stan języka urzędowego jest przejawem mechanizmów socjologicznych wewnątrz urzędów oraz paraliżującego i podsycanego przez media braku zaufania państwa do obywatela i obywatela do instytucji państwa.

Pozwalamy sobie zamieścić subiektywną relację ze spotkania, zapraszając zainteresowanych do zapoznania się z zapisem pełnego tekstu dyskusji na stronie internetowej Prezydenta RP (www. prezydent.pl).

…Każdy urząd ma obywatelowi służyć, komunikując się z nim w sposób skuteczny i jasny. Brak zrozumienia urzędowego pisma często budzi niepokój, powstają wówczas niepotrzebne bariery. Dobra komunikacja, wysoki poziom języka urzędowego to sprawne i przyjazne obywatelom państwo. Dbanie o kształt języka ojczystego, w tym języka urzędowego, jest niezwykle istotne. Żaden urząd nie powinien izolować, pozbawiać człowieka pewności siebie.

…Część funkcjonowania urzędów to ów hermetyczny, o strzeżonej odrębności atrybut władzy, wyższości…

…Około 1/3 osób, które się skarżą na organy państwowe, tak  naprawdę nie ma powodu się skarżyć. Te osoby po prostu nie rozumieją treści pisma urzędowego, i to nie tylko z winy urzędników…

…urzędnicy boją się języka prostego, bowiem uważają, ze to obniża ich autorytet, stosują więc, w dużej części ze strachu, ową kancelaryjną polszczyznę. W urzędach powinno budować się podstawy kultury komunikacji językowej…

…w Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim, w którym zatrudnionych jest około 1400 urzędników i sporządzanych jest rocznie około 200 tys. pism urzędowych  – wprowadzany jest projekt doskonalenia języka urzędowego…

…nieakceptowalna jest charakterystyczna struktura organizacyjna urzędu z poprzedniej epoki  gdzie działania urzędnika mają na celu głównie sprostaniom oczekiwań zwierzchnika. Czyni to, iż  klimat wewnątrz urzędu jest zły i nacechowany podejrzliwością…

…zakodowanie tekstu w polszczyznę kancelaryjną załatwia sprawę, pozwala uniknąć odpowiedzialności…

…urzędnik spoglądający z ukosa na obywatela zamiast razem z obywatelem rozwiązać problem…

…klimat życia publicznego, potworny klimat niewiary w instytucje państwowe, podejrzeń w społeczeństwie….

…połowa urzędników nie przeczytała w roku ani jednej książki, zaś 1/3  z nich nie ma kontaktu z tekstem dłuższym niż  3 strony…

….aby język urzędowy był życzliwy, życzliwy musi być człowiek, który się nim posługuje…

…urzędnik to inny gatunek człowieka, inny niż każdy z nas , ale z tym się nie rodzi , ale takim się staje…

…główna szkoła dla urzędnika, to  komunikacja z przełożonymi w urzędzie […] spodziewa się że będzie dobrze jeżeli będzie używał form i zwrotów dowartościowujących szefa. Język wewnątrz urzędu pełni więc swoista funkcję rytualną, namaszcza  urzędnika na kogoś lepszego.

…Jakość pisania można rozpatrywać w ogólnych kategoriach w zarządzania jakością, aby produkt był lepszy nie można skupiać się na już wyprodukowanym . Jakość trzeba zapewnić przed etapem produkcji. Urzędnika nie można zmusić do życzliwości, jest ona pochodną  życzliwości wewnątrz urzędu. Życzliwe obywatelowi pisma mogą powstać wyłącznie w życzliwej atmosferze urzędu. W często spotykanej atmosferze współzawodnictwa, wyścigu szczurów (który nigdy nie jest szlachetny), atmosferze podejrzliwości – tego celu osiągnąć się nie da…

… z długoletniej praktyki prawniczej wynika, iż skomplikowany język w szczególności uzasadnień wyroków  – nie służy tak naprawdę stronom, ale służy wykazaniu gotowości do awansowania sędziego na wyższe stanowisko, z większym prestiżem i wynagrodzeniami[…] drogą do sukcesu, awansu i prestiżu zawodowego powinien być język prosty…

…język urzędniczy to odmiana języka polskiego. Urzędnik sprawuje władzę za pomocą słów. Używając swoistych słów odczuwa satysfakcję wynikającą z poczucia własnej kompetencji…

Proponujemy naszym czytelnikom zapoznanie się z opracowanym przez  Radę Języka Polskiego,  i przedstawionym Marszałkowi Senatu Sprawozdaniem ze stanu ochrony języka polskiego  w latach 2010-2011. Jest w tym zwierciadle również nasze własne, zarówno urzędu, jak   i urzędników odbicie.

W następnej części cyklu, który jak mamy nadzieję zagości na naszej stronie na stałe,  udostępnimy Wam opracowanie profesora Radosława Pawelca „10 problemów języka urzędowego”. Życzymy już teraz przyjemnej i owocnej lektury.

do pobrania:

http://www.prezydent.pl/dialog/fdp/tworczosc-dziedzictwo-kulturowe-i-przyrodnicze-bogactwem-polski/aktualnosci/art,18,fdp-urzad-ma-sluzyc-obywatelowi.html

„Sprawozdanie ze stanu ochrony języka polskiego w latach 2010 – 2011″  – opracowane przez  Radę Języka Polskiego.