Do Stowarzyszenia Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej zwróciła się Zakładowa Organizacja Związkowa Ogólnopolskiego  Związku Zawodowego Pracowników Bloku Operacyjnego Anestezjologii i Intensywnej Terapii w Krakowie z wnioskiem o poparcie  skierowanej do Rzecznika Praw Obywatelskich petycji z dnia 26.06.2013 r., o rozważenie zasadności skierowania do Trybunału Konstytucyjnego, w trybie art. 191 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 188 pkt 1 Konstytucji, następującego zapytania prawnego:

„Czy art. 11a ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (jt. Dz. U. z 2012 r. poz. 404, z późn. zm.) interpretowany w ten sposób, iż organy PIP nie mają prawa decydować o tym, czy dany pracownik rzeczywiście wykonuje pracę o szczególnym charakterze, lub w szczególnych warunkach, jest czy nie jest zgodny z art. 24 Konstytucji ?”

Po analizie przedmiotowej problematyki, Stowarzyszenie Inspektorów Pracy RP ma zaszczyt poprzeć ten wniosek, podnosząc dodatkowo następujące argumenty. …..

Na etapie prac legislacyjnych nad projektem ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz.1656), Zastępca  Głównego Inspektora Pracy w piśmie  z dnia 31.10.2008 r. skierowanym do Zastępcy Szefa Kancelarii Sejmu zwróciła uwagę na konsekwencje wynikające z projektu nadania art.11a ustawy o PIP zadań decyzyjnych, a także poddawała w wątpliwość zasadność obarczenia PIP takimi bardzo pracochłonnymi dowodowo obowiązkami (pismo dostępne na stronie Sejmu RP). Ustawodawca uznał jednak, że takie  kompetencje decyzyjne organów PIP są potrzebne, co uzasadniano szeregiem argumentów celowościowych.

Po nowelizacji ustawy o PIP i przypisaniu inspektorom pracy zadania określonego w art. 11a, w całym kraju jednolicie realizowano czynności kontrolne, zgodnie z wytycznymi metodologicznymi GIP, wymagającymi prowadzenia szczegółowego postępowania dowodowego, celem ustalenia, czy pracownik pracuje, czy nie pracuje w warunkach szczególnych lub przy pracy o szczególnym charakterze.

Organy Państwowej Inspekcji Pracy wydały od tego czasu wiele ostatecznych decyzji administracyjnych korzystnych dla pracowników, które w sądownictwie administracyjnym były akceptowane.

Sytuacja zmieniła się diametralnie z dniem 19.04.2011 r., kiedy to  został wydany wyrok NSA  SA/Po 605/10,  kwestionujący prawo organów PIP do wydawania rozstrzygnięcia w tym zakresie, natomiast w grudniu 2012 r., na „zasadzie domina” wydane zostały przez sądy administracyjne analogiczne, niekorzystne dla pracowników  wyroki dotyczące kilkudziesięciu spraw.

Istnieje więc w chwili obecnej rozbieżne orzecznictwo sądów administracyjnych, niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia racjonalności działań Państwa i równego traktowania obywateli przez prawo.

Organy Państwowej Inspekcji Pracy tj. inspektorzy pracy powinni funkcjonować zgodnie  z art. 7 Konstytucji RP, tymczasem kierunek wykładni przyjęty ostatnio przez sądy administracyjne (a krytykowany powszechnie w doktrynie) – pozostaje w opozycji z pojęciem decyzji administracyjnej, przypisanej w art. 11a ustawy o PIP jej organom.

Stowarzyszenie Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej, reprezentując środowisko  inspektorów pracy uważa, że tylko poprzez orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego można jednoznacznie ocenić zgodność postępowania organów Państwa z Konstytucją i tym samym przyczynić się do ukształtowania jednolitej procedury, spełniającej fundamentalną zasadę konstytucyjną – równości obywateli wobec prawa.

Udzielenie przez Trybunał Konstytucyjny pozytywnej odpowiedzi na proponowane pytanie, może także dać poszkodowanym pracownikom możliwość dochodzenia swoich praw poprzez wznowienie postępowania administracyjnego na podstawie art. 145a K.p.a.

Realizując swoje cele statutowe oraz kierując się dobrem publicznym, Stowarzyszenie Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej pismem z dnia 23.07.2013 r., skierowanym do Rzecznika Praw Obywatelskich przyłączyło się do wspomnianej na wstępie petycji i prosi o jej pozytywne rozpatrzenie.