Z kronikarskiego obowiązku informujemy, iż w konsultacjach publicznych  znajduje się zamieszczony na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego (RCL) projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw (projekt z dnia 2 grudnia 2021 r). 

W niniejszej publikacji jedynie sygnalizujemy zmiany mające dotyczyć inspektorów pracy. I tak – nowe brzmienie otrzymać mają m.in. art. 10 ust. 1 pkt 9a oraz art. 11a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy.

W projekcie tym zaproponowano m.in. rozszerzenie kompetencji Państwowej Inspekcji Pracy poprzez dokonanie takich zmian w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy, które pozwolą temu organowi na merytoryczną ocenę procesu kwalifikowania przez pracodawcę wykonywanych u niego prac jako prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, według kryteriów wskazanych w art. 3 ust. 1–3 ustawy o emeryturach pomostowych. W projektowanej ustawie zaproponowane zostało rozszerzenie zadań PIP o kontrolę prowadzonego przez pracodawcę wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze na podstawie przepisu art. 41 ust. 4 pkt 1 ustawy o emeryturach pomostowych. ……..

Skarga będzie przysługiwała pracownikowi nie tylko w sytuacji, w której nie został on umieszczony w ewidencji, o której mowa w art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy o emeryturach pomostowych, ale również w sytuacji, w której – pomimo umieszczenia w tej ewidencji – stanowisko pracy, na którym wykonuje on prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, nie znalazło się w prowadzonym przez pracodawcę wykazie określonym w art. 41 ust. 4 pkt 1 ustawy o emeryturach pomostowych.

W projekcie ustawy, z uwagi na ochronę interesów ubezpieczonych związanych z ich późniejszym ubieganiem się o uzyskanie prawa do emerytury pomostowej, zaproponowano, aby kontrola prawidłowości wykazu mogła się odbywać również z urzędu.

W ocenie skutków regulacji (OSR) wskazano, że w początkowym okresie obowiązywania ustawy (lata 2010 – 2011) inspektorzy pracy wydali 3659 decyzji, w tym 1176 nakazujących wpis do ewidencji. W kolejnych latach w wyniku ukształtowania się linii orzeczniczej sądów administracyjnych w zakresie kompetencji PIP w sprawach o emerytury pomostowe, liczba skarg sukcesywnie spadała (w ostatnich 5 latach inspektorzy pracy wydali 140 decyzji, głównie o umorzeniu postępowania; 29 decyzji dotyczyło wpisania pracownika do ewidencji). Przewiduje się, że projektowane zmiany spowodują wzrost skarg pracowników, a tym samym kontroli, bowiem zwiększy się zakres kompetencji PIP (kontrole i decyzje dotyczące nie tylko ewidencji ale również wykazu prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze). Skali tej jednak nie można w pełnym zakresie oszacować, tym bardziej, że projekt przewiduje możliwość kontroli z urzędu. Rozszerzenie zakresu przedmiotowego kontroli i wydawanych środków prawnych (decyzje dotyczące wykazu i decyzje dotyczące ewidencji) spowoduje wzrost liczby odwołań od decyzji i skarg do sądów administracyjnych. Podkreślić należy, że dotychczas w praktyce prawie każda decyzja była zaskarżona albo przez pracownika, albo przez pracodawcę i najczęściej finalnie rozstrzygana przez sądy administracyjne.  

Z tym wiązać się będzie zwiększenie zaangażowania pracowników w procedury odwoławcze i skargowe, a także wzrost kosztów związanych z postępowaniami przed sądami administracyjnymi. Z ww. względów, konieczne będzie zwiększenie zatrudnienia w PIP (szacuje się, że do wykonania dodatkowych obowiązków wynikających z projektowanej regulacji niezbędne będzie zatrudnienie i przeszkolenie docelowo dodatkowo ok. 100 nowych pracowników), co będzie związane ze zwiększeniem kosztów osobowych. Szacuje się również, że koszty związane z zatrudnieniem nowych pracowników, wyposażeniem stanowiska pracy oraz szkoleniami (które byłyby sfinansowane w ramach rocznych budżetów), wyniosłyby w pierwszym roku funkcjonowania ok. 18,5 mln zł, w następnych latach ok. 11,7 mln zł i 12,4 mln zł.

Ustawa ma wejść w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Zainteresowanych tego typu tematyką Członków i Sympatyków Stowarzyszenia Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej zachęcamy do zapoznania się z treścią projektu oraz uzasadnienia.

projekt ustawy – https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12354068/12835262/12835263/dokument533061.DOCX

projekt uzasadnienia – https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12354068/12835262/12835263/dokument533062.DOCX

link do OSR – https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12354068/12835262/12835263/dokument533063.DOCX