Postaramy się przybliżyć to zagadnienie na przykładzie stanowiska uchwalonego przez ROP w dniu 23.02.2006r., oraz związanych z nim odpowiedzi z 25.07.2014r., 24.09.2014r., 25.01.2015r. Poseł Izabeli Katarzyny Mrzygłockiej – Przewodniczącej ROP na naszą korespondencję kierowaną do Rady w sprawach dotyczących funkcjonowania PIP.

Na wstępie wypada nam wspomnieć, że art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 13.04.2007r. o Państwowej Inspekcji Pracy stanowi, że Rada Ochrony Pracy jest organem nadzoru w sprawach dotyczących przestrzegania prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy, a także legalności zatrudnienia oraz działalności Państwowej Inspekcji Pracy. W myśl art. 7 ust. 7 ustawy „Do zadań Rady należy wyrażanie stanowiska w sprawach z zakresu działania Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności dotyczących:

1) programów działalności i zadań Państwowej Inspekcji Pracy;

2) okresowych ocen działalności Państwowej Inspekcji Pracy oraz wniosków wynikających z tych ocen;

3) problemów ochrony pracy o zasięgu ogólnokrajowym”. …..

Z informacji pochodzących ze strony internetowej Rady Ochrony Pracy wynika iż jest to wciąż Rada IX kadencji, która miała obejmować lata 2010-2014. Z dostępnych tam informacji wynika, że kadencja ta rozpoczęła się na podstawie Zarządzenia Nr 10 Marszałka Sejmu z dnia 12.11.2010r. w sprawie powołania Rady Ochrony Pracy IX kadencji, a od tego czasu skład Rady była zmieniany 6 razy. Uważni internauci zauważyli pewnie, że planu pracy Rady na 2015r. jeszcze nie opublikowano, a w zakładce „Aktualności” na dzień dzisiejszy możemy odnaleźć informacje o posiedzeniu, które „ma odbyć się 24 lutego 2015r.” Ufamy, że w nieodległej przyszłości to się zmieni i strona internetowa Rady Ochrony Pracy na wzór strony internetowej SEJMU będzie zawierała aktualne informacje.

W odpowiedzi z 25.07.2014r. skierowanej do SIPRP wskazano m.in.: (…) „Tematy do rocznego planu pracy ROP zgłaszają, a następnie przygotowują stosowne materiały, współpracujące z Radą instytucje, urzędy państwowe, instytucje badawcze, a także organizacje związkowe i organizacje pracodawców zajmujące się problematyka ochrony pracy. To właśnie na podstawie prezentowanych materiałów, a następnie przeprowadzonej dyskusji Rada formułuje swoje stanowiska, które są kierowane do odpowiednich instytucji i urzędów w celu uzyskania informacji o realizacji zawartych w nich wniosków i zaleceń”(…).

Z odpowiedzi z dnia 24.09.2014r. udzielonej SIPRP przez Przewodniczącą Rady wynika, że aktualnym jest zajęte w dniu 23.02.2006r. stanowisko Rady Ochrony Pracy w sprawie oceny funkcjonowania przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stwierdzające m.in., że do organów kontroli Państwowej Inspekcji Pracy zgodnie z art. 80 ust. 2 pkt 1, art. 82 ust. 1 oraz art.83 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, nie mają zastosowania przepisy dotyczące:

– przeprowadzania kontroli w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej,

– zakazu równoczesnego podejmowania więcej niż jednej kontroli przedsiębiorcy;

– ograniczania czasu trwania kontroli,

ze względu na przepisy Konwencji Nr 81 MOP dotyczącej inspekcji pracy.

Optymizmem napawa fakt, że interpretacja podmiotowego zakresu stosowania Konwencji Nr 81 MOP, oraz stosowania przepisów rozdziału 5 SDG w działalności kontrolno-nadzorczej PIP wyrażona w ww. stanowisku Rady jest zgodna z zawartą w późniejszym stanowisku Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z 29.04.2010r., którego aktualność potwierdziła Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, a także Ministrowie Gospodarki oraz Pracy i Polityki Społecznej, a także ze stanowiskiem Rządu z 6.03.2015r..

Kontrowersyjne zaś wydaje się, że jak wynika z ww. pisma „Rada Ochrony Pracy nie posiada waloru podmiotu uprawnionego do dokonywania wiążącej inne podmioty formalnej (oficjalnej/legalnej) interpretacji przepisów prawa, tj. takiej, która mogłaby wiązać prawnie inne organy Państwa, czy instytucje. (…) Rada Ochrony Pracy nie posiada w szczególności kompetencji do dokonywania wykładni formalnej obowiązującego prawa. Biorąc istniejący stan rzeczy za obowiązujący, należy uznać, że interpretacje jak w formule przedstawionej w stanowisku Rady Ochrony Pracy z 23.02.2006r. mają walor jedynie informacyjny, pomocniczy. Brak jest jednocześnie podstaw do uznania , iż interpretacja ta ma charakter wiążący dla Państwowej Inspekcji Pracy w sposób taki, jak powszechnie obowiązujące przepisy prawa”.

Powyższe stwierdzenia Przewodniczącej Rady prowadzą do oczywistego wniosku, że także pozostałe stanowiska Rady w kwestiach określonych w art. 7 ust. 7 ustawy o PIP mają jedynie walor informacyjny, pomocniczy i w żadnym wypadku nie wiążący dla PIP. Jest to o tyle mało prawdopodobne, że dotyczyło by to także stanowisk Rady w sprawach: programów działalności i zadań Państwowej Inspekcji Pracy, okresowych ocen działalności Państwowej Inspekcji Pracy oraz wniosków wynikających z tych ocen, problemów ochrony pracy o zasięgu ogólnokrajowym.

W odpowiedzi z 25.01.2015r. nawiązującej do kwestii ww. Konwencji Nr 81 oraz stanowisk ROP Izabela Katarzyna Mrzygłocka  podkreśla m.in. iż „ (…) stanowiska Rady nie mają waloru powszechnie obowiązującego prawa. (…) tylko na podstawie i w granicy przyznanych kompetencji prawnych Państwowa Inspekcja Pracy może podejmować władcze działania względem podmiotów kontrolowanych. (…) Brak jest stanowisk Rady Ochrony Pracy, które nie byłyby przyjęte lub byłyby nie uznawane przez Państwową Inspekcję Pracy (…)„.

Zestawiając powyższe dochodzimy do wniosku, że albo Państwowa Inspekcja Pracy przywiązuje zbyt dużą wagę do stanowisk zajmowanych przez Radę Ochrony Pracy, albo Rada umniejszając znaczenie zajmowanych przez siebie stanowisk niezbyt trafnie odczytuje wolę ustawodawcy zawartą w art. 7 ustawy o PIP. Z drugiej zaś strony trudno nam sobie wyobrazić w jaki sposób Rada Ochrony Pracy mogłaby skutecznie sprawować wynikającą z art. 7 ust. 1 ustawy funkcję nadzorczą jeżeli zajmowane przez Nią stanowiska miały by jedynie walor pomocniczy informacyjny i nie były wiążące dla Państwowej Inspekcji Pracy.

Jeżeli macie w tym zakresie własne przemyślenia, wnioski, czy opinie to zachęcamy do podzielenia się nimi za pośrednictwem komentarzy.

Do pobrania PDF odpowiedzi ROP z 25.01.2015r.